Kierownik

dr hab. Joanna Sypecka, prof. IMDiK, tel. 22 60 86 510, 60 86 508, Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript. ; pokój B-123
Sekretariat
Krystyna Wąsik, tel. 22 60 86 510,
Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript. ; pokój B-126
Pracownicy naukowi
dr hab. Małgorzata Nałęcz  tel. 22 60 86 532,Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript..pl
dr hab. 
Luiza Stanaszek  tel. 22 60 86 532, Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.
dr
Sylwia Dąbrowska tel. 22 60 86 471, Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.
dr 
Justyna Janowska  tel. 22 60 86 448,Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.
dr Justyna Gargaś  tel. 22 60 86 448, Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.

Pracownicy techniczni

Halina Zając tel. 22 60 86 531
Doktoranci
mgr Michał Frańczak, tel. 22 60 86 529, Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript. 
mgr Paulina Gębala tel. 22 60 86  471, Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.
mgr Weronika Maksymiuk tel. 22 60 86 529, Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.  
mgr Paulina Pawelec  tel. 22 60 86 618,
Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.
mgr Karolina Ziąbska  tel. 22 60 86 618, Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.

Profil badawczy
Badania prowadzone w Zakładzie Neurobiologii Naprawczej mają na celu określenie podłoża i przebiegu wybranych chorób neurologicznych oraz opracowywanie potencjalnych strategii terapeutycznych z użyciem somatycznych komórek macierzystych. Przedmiotem naszych zainteresowań są mezenchymalne komórki macierzyste pochodzące ze szpiku kostnego ludzi i zwierzęce komórki glejowe. Główne zagadnienia badawcze dotyczą:

  • oceny efektywności przeszczepu ludzkich progenitorów glejowych w modelu stwardnienia zanikowego bocznego (ALS) u myszy
  • wyjaśnienia roli acetylacji/deacetylacji histonów w stymulacji endogennej neurogenezy w modelu asfiksji okołoporodowej
  • zbadania procesu dojrzewania oligodendrocytów oraz przebiegu procesów mielinizacji w modelach wybranych chorób hypo/demielinizacyjnych
  • ewaluacji wybranych mechanizmów interakcji neuron-glej oraz między poszczególnymi typami komórek glejowych w OUN
  • procesów regeneracji tkanki nerwowej szczura w następstwie cytotoksycznego uszkodzenia tkanki z zastosowaniem inhibitora pompy sodowo-potasowej (ouabainy) po transplantacji ludzkich komórek mezenchymalnych szpiku kostnego

Granty

  • Rola oddziaływań międzykomórkowych w przebiegu procesów neurodegeneracyjnych po uszkodzeniach OUN, projekt statutowy nr 6, kierownik: dr hab. Joanna Sypecka

  • Immunomodulacja oddziaływań mikroglej-oligodendrocyty jako strategia zapobiegająca rozwojowi uszkodzeń istoty białej mózgu w okresie okołoporodowym. (2024-2027), projekt NCN PRELUDIUM 22, kierownik: dr Justyna Gargaś
  • Ocena potencjału immunomodulacyjnego i regeneracyjnego komórek glejowych różnicowanych z ludzkich mezenchymalnych komórek macierzystych galarety Whartona w modelach wybranych schorzeń neurorozwojowych. (2023-2027),  projekt NCN PRELUDIUM BIS, kierownik: dr hab. Joanna Sypecka

  • OLIGOPHAGY: Ocena roli procesu autofagii w komórkach oligodendrocytarnych w okołoporodowym hikopsyjno-ischemicznym uszkodzeniu mózgu (2022-2025), 2021/03/Y/NZ4/00214 (WEAVE UNISONO, we współpracy polsko-szwajcarskiej), kierownik dr hab. Joanna Sypecka

  • Innowacyjne strategie terapeutyczne z zastosowaniem pęcherzyków zewnątrzkomórkowych pochodzących z mezenchymalnych komórek macierzystych w stwardnieniu zanikowym bocznym, (2022- 2023), projekt NAWA nr BPN/BKK/2021/1/00001, Komponent Krajowy im. Mieczysława Bekkera 2021, kierownik: dr Sylwia Dąbrowska

  • Czynniki indukowane hipoksją a zaburzenia dojrzewania oligodendrocytów w modelu asfiksji neonatalnej in vitro, (2019 –2023), nr 1494/NZ3/N/31/2018 (PRELUDIUM 16), kierownik: mgr Justyna Janowska

  • Inhibitory deacetylaz histonów, jako potencjalne czynniki modelujące reakcję zapalną indukowaną w mózgu po neonatalnej asfiksji u szczurów, (2018 – 2023), nr 00582/NZ3/B/27/2017 (OPUS 17), kierownik: dr hab. Małgorzata Nałęcz

  • Nadekspresja neureguliny-1 w progenitorach gleju (GRPs), jako metoda zwiększenia właściwości funkcjonalnych GRP, (2018–2023), projekt NCN nr 00721/NZ3/D/26/2017 (SONATA 13), kierownik: dr Luiza Stanaszek

  • Analiza interakcji mezenchymalnych komórek macierzystych oraz nowotworowych komórek macierzystych glejaka wielopostaciowego, (2020–2022), projekt NCN nr 2020/04/X/NZ3/00008 (MINIATURA 4), kierownik: dr Anna Andrzejewska

  • Rola zmian w funkcjonowaniu oligodendrocytów w patogenezie zaburzeń istoty białej będących skutkiem asfiksji neonatalne, (2020 – 2022), projekt NCN nr 2020/36/T/N24/00144 (ETIUDA 8), kierownik: mgr Justyna Janowska

Współpraca krajowa

  • Uniwersytet Warszawski, Wydział Biologii, Warszawa
  • Uniwersytet Warszawski, Centrum Nowych Technologii, Warszawa
  • Politechnika Warszawska, Zakład Inżynierii Fotonicznej Instytutu Mikromechaniki i Fotoniki, Wydziału Mechatroniki, Warszawa
  • SGGW, Instytut Medycyny Weterynaryjnej, Katedra Nauk Przedklinicznych
  • Uniwersytet w Toruniu, Wydział Nauk Biologicznych i Weterynaryjnych, Katedra Fizjologii Zwierząt i Neurobiologii

Współpraca zagraniczna

  • Department of Neuroscience, Biomedicine and Movement Sciences, University of Verona, Verona, Włochy
  • Département des Neurosciences Fondamentales, Université de Lausanne, Szwajcaria
  • NeuroDiderot, Université de Paris, Inserm, Paris, Francja
  • Perinatal Center, Institute of Neuroscience and Physiology,  Sahlgrenska Academy, University of Gothenburg, Gothenburg, Szwecja
  • Department of Diagnostic Radiology and Nuclear Medicine, University of Maryland, Baltimore, Baltimore, MD, USA
  • 3B’s Group, University of Minho, Braga, Portugalia

Aparatura

  • System do obrazowania żeli (G-Box Chemi XR5 Syngene)
  • Termocykler z blokiem grzejnym (Eppendorf)
  • Aparat real-time PCR (Applied Biosystems)
  • Spektrofotometr typu NanoDrop ((Termo-Scientific)
  • Cytowirówka (Shandon Cytospin 4)
  • Wirówka laboratoryjna (Eppendorf Centrifuge 5430R)
  • Elektroporator (Bio-RAD CE Module + Gene Pulser Xcell)
  • Komory laminarne
  • Inkubatory do hodowli komórek
  • Zamrażarka niskotemperaturowa
  • Aparat stereotaktyczny dla szczurów wraz z adapterem dla myszy (Stoelting)
  • Pochłaniacz oparów gazów do anestezji (Stoelting)
  • Inkubator do indukcji hipoksji u zwierząt
  • Pompa do mikroiniekcji
  • Mikroskop operacyjny (Carl Zeiss OPMI pico)

Metody badawcze

  • in vitro: hodowle komórkowe pierwotne ludzkich komórek mezenchymalnych szpiku kostnego oraz szczurzych i mysich komórek glejowych
  • ex vivo: hodowle organotypowe skrawków mózgów szczurzych oraz skrawków hipokampa
  • in vivo: modele zwierzęce, w tym model cytotoksycznego uszkodzenia mózgu indukowany ouabainą; model asfiksji okołoporodowej oraz model demielinizacji OUN - ALS (myszy rag2/shi )
  • izolowanie mikropęcherzyków z ludzkich macierzystych komórek mezenchymalnych szpiku kostnego
  • znakowanie komórek barwnikami przyżyciowymi (SPIO, GFP, CMFDA, PKH26)
  • ocena zdolności funkcjonalnych komórek do przepływu, adhezji i migracji w warunkach in vitro z zastosowaniem specjalistycznych komór i videomikroskopii
  • metody biochemiczne, w tym: elektroforeza, ELISA, LUMINEX, cytometria przepływowa, Western blot, zymografia in situ, ocena metylacji i acetylacji chromatyny
  • metody biologii molekularnej: transfekcje mRNA i DNA do komórek; fuzja z białkiem GFP; RT- PCR, qRT-PCR
  • transplantacja komórek u gryzoni drogą bezpośredniej infuzji do mózgu, zbiornika wielkiego, rdzenia kręgowego lub podania systemowego (dożylna, dotętnicza),
  • techniki immunocytochemiczne oraz immunohistochemiczne

Patenty

  • HYDROGEL COMPRISING MANGANES, METHODS AND USES THEREOF, Application No/Patent No 17209876.6 – 1109 (zgłoszenie patentowe)
  • ZASTOSOWANIE MIKROPĘCHERZYKÓW POCHODZĄCYCH Z KOMÓREK MACIERZYSTYCH W LECZENIU STANU ZAPALNEGO MÓZGU, ZWŁASZCZA WYWOŁANEGO UDAREM, numer P.425 406, International Application No PCT/PL2019/050027 (zgłoszenie patentowe)

    Wybrane publikacje

Janowska J, Gargas J, Zajdel K, Wieteska M, Lipinski K, Ziemka-Nalecz M, Frontczak-Baniewicz M, Sypecka J. Oligodendrocyte progenitor cells' fate after neonatal asphyxia-Puzzling implications for the development of hypoxic-ischemic encephalopathy. Brain Pathol. 2024 Mar 19:e13255. doi: 10.1111/bpa.13255.

Rogujski P, Lukomska B, Janowski M, Stanaszek L Glial-restricted progenitor cells: a cure for diseased brain? Biol Res. 2024 Mar 12;57(1):8. doi: 10.1186/s40659-024-00486-1

Gargas J, Janowska J, Gebala P, Maksymiuk W, Sypecka J. Reactive Gliosis in Neonatal Disorders: Friend or Foe for Neuroregeneration? Cells. 2024 Jan 11;13(2):131. doi: 10.3390/cells13020131  

Andrzejewska A, Grzela R, Stankiewicz-Drogon A, Rogujski P, Nagaraj S, Darzynkiewicz E, Lukomska B, Janowski M. Mesenchymal stem cell engineering by ARCA analog-capped mRNA. Mol Ther Nucleic Acids. 2023 Jul 17;33:454-468. doi: 10.1016/j.omtn.2023.07.006.

Janowska J, Gargas J, Sypecka J. Pearls and Pitfalls of Isolating Rat OPCs for In Vitro Culture with Different Methods. Cell Mol Neurobiol. 2023 Jul 5. doi: 10.1007/s10571-023-01380-2. 

Palasz E, Wilkaniec A, Stanaszek L, Andrzejewska A, Adamczyk A. Glia-Neurotrophic Factor Relationships: Possible Role in Pathobiology of Neuroinflammation-Related Brain Disorders.  Int J Mol Sci. 2023 Mar 28;24(7):6321. doi: 10.3390/ijms24076321.

Vieira S, Strymecka P.  Stanaszek L., Silva-Correia J., Drela K. , Fiedorowicz M. ,Malysz-Cymborska I. , Janowski M., Reis RL, Lukomska B., Walczak P.,  Oliveira JM.  Mn-Based Methacrylated Gellan Gum Hydrogels for MRI-Guided Cell Delivery and Imaging. Bioengineering 28 Mar 2023;10(4), 427; https://doi.org/10.3390/bioengineering10040427

Ziemka-Nalecz M., Pawelec P. Ziabska K, Zalewska T: Sex Differences in Brain Disorders Int. J. Mol. Sci. 2023, 24(19), 14571; https://doi.org/10.3390/ijms241914571

Zajdel K, Janowska J, Frontczak-Baniewicz M, Sypecka J, Sikora B. Upconverting Nanoparticles as a New Bio-Imaging Strategy-Investigating Intracellular Trafficking of Endogenous Processes in Neural Tissue. Int J Mol Sci. 2023 Jan 6;24(2):1122. doi: 10.3390/ijms24021122.

Zalewska, T.; Pawelec, P.; Ziabska, K.; Ziemka-Nalecz, M. Sexual Dimorphism in Neurodegenerative Diseases and in Brain Ischemia. Biomolecules 202313, 26. https://doi.org/10.3390/biom13010026      

Gargas J, Janowska J, Ziabska K, Ziemka-Nalecz M, Sypecka J. Neonatal Rat Glia Cultured in Physiological Normoxia for Modeling Neuropathological Conditions In Vitro. Int J Mol Sci. 2022 May 26;23(11):6000. doi: 10.3390/ijms23116000

Araszkiewicz AM, Oliveira EP, Svendsen T, Drela K, Rogujski P, Malysz-Cymborska I, Fiedorowicz M, Reis RL, Oliveira JM, Walczak P, Janowski M, Lukomska B, Stanaszek L. Manganese-Labeled Alginate Hydrogels for Image-Guided Cell Transplantation. Int J Mol Sci. 2022 Feb 23;23(5):2465

Dabrowska S, Andrzejewska A, Janowski M, Lukomska B. Immunomodulatory and Regenerative Effects of Mesenchymal Stem Cells and Extracellular Vesicles: Therapeutic Outlook for Inflammatory and Degenerative Diseases. Front Immunol. 2021 Feb 5;11:591065. doi: 10.3389/fimmu.2020.591065

Dabrowska S, Andrzejewska A, Kozlowska H, Strzemecki D, Janowski M, Lukomska B. Neuroinflammation evoked by brain injury in a rat model of lacunar infarct. Exp Neurol. 2021 Feb;336:113531. doi: 10.1016/j.expneurol.2020.113531

Stanaszek L, Majchrzak M, Drela K, Rogujski P, Sanford J, Fiedorowicz M, Gewartowska M, Frontczak-Baniewicz M, Walczak P, Lukomska B, Janowski M. Myelin-Independent Therapeutic Potential of Canine Glial-Restricted Progenitors Transplanted in Mouse Model of Dysmyelinating Disease. Cells. 2021 Nov 1;10(11):2968.

Ziabska K, Ziemka-Nalecz M, Pawelec P, Sypecka J, Zalewska T. Aberrant Complement System Activation in Neurological Disorders. Int J Mol Sci. 2021 Apr 28;22(9):4675

Nowak B, Rogujski P, Janowski M, Lukomska B, Andrzejewska A. Mesenchymal stem cells in glioblastoma therapy and progression: How one cell does it all. Biochim Biophys Acta Rev Cancer. 2021 Aug;1876(1):188582.

Andrzejewska A, Dabrowska S, Lukomska B, Janowski M. Mesenchymal Stem Cells for Neurological Disorders. Adv Sci (Weinh). 2021 Feb 24;8(7):2002944.

Pawelec P, Ziemka-Nalecz M, Sypecka J, Zalewska T. The Impact of the CX3CL1/CX3CR1 Axis in Neurological Disorders. Cells. 2020 Oct 13;9(10):2277.

Janowska J, Gargas J, Ziemka-Nalecz M, Zalewska T, Sypecka J. Oligodendrocyte Response to Pathophysiological Conditions Triggered by Episode of Perinatal Hypoxia-Ischemia: Role of IGF-1 Secretion by Glial Cells. Mol Neurobiol. 2020;57(10):4250-4268 DOI:10.1007/s12035-020-02015-z.

Drela K, Stanaszek L, Snioch K, Kuczynska Z, Wrobel M, Sarzynska S, Legosz P, Maldyk P, Lukomska B. Bone marrow-derived from the human femoral shaft as a new source of mesenchymal stem/stromal cells: an alternative cell material for banking and clinical transplantation. Stem Cell Res Ther. 2020;11(1):262. DOI:10.1186/s13287-020-01697-5.

Zalewska T, Jaworska J, Sypecka J, Ziemka-Nalecz M. Impact of a Histone Deacetylase Inhibitor-Trichostatin A on Neurogenesis after Hypoxia-Ischemia in Immature Rats. Int J Mol Sci. 2020;21(11):3808. DOI:10.3390/ijms21113808.

Andrzejewska A, Dabrowska S, Nowak B, Walczak P, Lukomska B, Janowski M. Mesenchymal stem cells injected into carotid artery to target focal brain injury home to perivascular space. Theranostics. 2020;10(15):6615-6628. DOI: 10.7150/thno.43169.

Dabrowska S, Andrzejewska A, Strzemecki D, Muraca M, Janowski M, Lukomska B. Human bone marrow mesenchymal stem cell-derived extracellular vesicles attenuate neuroinflammation evoked by focal brain injury in rats. J Neuroinflammation. 2019 ;16(1):216. DOI:1186/s12974-019-1602-5.

Andrzejewska A, Nowakowski A, Grygorowicz T, Dabrowska S, Orzel J, Walczak P, Lukomska B, Janowski M. Single-cell, high-throughput, real-time in vitro analysis of mRNA-ITGA4-engineered mesenchymal stem cell docking to inflamed endothelium in a microfluidic model with validation in animals with focal brain injury. JCBF&M. 2019; 39:11:2308-2320. DOI:10.1177/0271678X18805238.

Andrzejewska A, Jablonska A, Podobinska M, Dabrowska S, Janowski M, Walczak P, Lukomska B. Labeling of human mesenchymal stem cells with different classes of vital stains: robustness and toxicity. Stem Cell Res Ther. 2019;10(1):187. DOI:10.1186/s13287-019-1296-8.

Dabrowska S, Andrzejewska A, Lukomska B, Janowski M. Neuroinflammation as a target for treatment of stroke using mesenchymal stem cells and extracellular vesicles. J Neuroinflammation. 2019;16(1):178. DOI:10.1186/s12974-019-1571-8.

Drela K, Nowakowski A, Stanaszek L, Kuczynska Z, Lukomska B. Experimental strategies of mesenchymal stem cells propagation - adverse events and potential risk of functional changes. Stem Cells Int. 2019;7012692. DOI:10.1155/2019/7012692.

Lukomska B, Stanaszek L, Zuba-Surma EK, Legosz P, Sarzynska S, Drela K. Challenges and Controversies in Human Mesenchymal Stem Cells Therapy. Stem Cells Int. 2019;9628536.

Andrzejewska A, Lukomska B, Janowski M. Mesenchymal stem cells: from roots to boost. Stem Cells. 2019; 37(7):855-864. DOI:10.1186/s13287-019-1296-8.

Majchrzak M, Drela K, Andrzejewska A, Figurska S, Rogujski P, Fiedorowicz M, Walczak P, Janowski M, Lukomska B, Stanaszek L. A variable hSOD1 copy number influences the phenotypic outcome of SOD1/rag2 mice - immunocompetent model of ALS. Sci Rep. 2019;9(1):799. DOI:10.1038/s41598-018-37235-w.

Janowska J, Gargas J, Ziemka-Nalecz M, Zalewska T, Buzanska L, Sypecka J. Directed glial differentiation and transdifferentiation for neural tissue regeneration. Exp Neurol. 2019; 319:112813. DOI:10.1016/j.expneurol.2018.08.010.

Jaworska J, Zalewska Z, Sypecka J, Ziemka-Nalecz M. Effect of HDAC inhibitor, Sodium butyrate, on neurogenesis in a rat model of neonatal hypoxia-ischemia. Potential mechanism of action. Mol Neurobiol. 2019;56(9):6341-6370. DOI:10.1007/s12035-019-1518-1

Dabrowska S, Sypecka J, Jablonska, Strojek L, Wielgos M, Domanska-Janik K, Sarnowska A. Neuroprotective Potential and Paracrine Activity of Stromal Vs. Culture-Expanded hMSC Derived from Wharton Jelly under Co-Cultured with Hippocampal Organotypic Slices. Mol Neurobiol. 2018;55(7):6021-6036.    

Dabrowska  S, Del Fattore A, Karnas E, Frontczak-Baniewicz, Kozlowska H, Muraca M, Janowski M, Lukomska B. Imaging of extracellular vesicles derived from human bone marrow mesenchymal stromal cells using fluorescent and magnetic labels. Int J Nanomedicine. 2018;13:1653-1664.

Janowska J, Sypecka J. Therapeutic Strategies for Leukodystrophic Disorders Resulting from Perinatal Asphyxia: Focus on Myelinating Oligodendrocytes. Mol Neurobiol. 2018;55(5):4388-4402.

Janowska J, Gargas J, Ziemka-Nalecz M, Zalewska T, Buzanska L, Sypecka J. Directed glial differentiation and transdifferentiation for neural tissue regeneration. Exp Neurol. 2018.DOI:S0014-4886(18)30401-1.

Ziemka-Nalecz M, Jaworska J, Sypecka J, Zalewska T. Histone deacetylase inhibitors: a therapeutic key in neurological disorders? J Neuropathol Exp Neurol. 2018;77(10):855-870.

Ziemka-Nalecz M, Janowska J, Strojek L, Jaworska J, Zalewska T, Frontczak-Baniewicz M, Sypecka J. Impact of neonatal hypoxia-ischemia on oligodendrocyte survival, maturation and myelinating potential. J Cellular Mol Med. 2018;22(1):207-222.

Janowska J, Ziemka-Nalecz M, Sypecka J. Differentiation of rat oligodendroglial cells is highly influenced by oxygen tension: in vitro model mimicking physiologically normoxic conditions. Int J Mol Sci. 2018;24:19(2):331.

Nowakowski A,  Andrzejewska A, Boltze J, Nitzsche F, Cui L, Jolkkonen J, Walczak P, Lukomska B,  Janowski M. Translation, but not transfection limits clinically relevant, exogenous mRNA based induction of alpha-4 integrin expression on human mesenchymal stem cells. Sci Rep. 2017:7(1):1103.

Ziemka-Nalecz M, Jaworska J, Zalewska T. Insights into the neuroinflammatory responces after neonatal hypoxia-ischemia.  J Neuropath Exp Neurology. 2017; 76(8):644-654.

Ziemka-Nalecz M, Jaworska J, Sypecka J, Polowy R, Filipkowski R, Zalewska T. Sodium butyrate, a histone deacetylase inhibitor, exhibits neuroprotective/neurogenic effects in a rat model of neonatal hypoxia –ischemia. Mol Neurobiol. 2017;54(7):5300-5318.

Jaworska J, Ziemka-Nalecz M, Sypecka J, Zalewska T. The potential neuroprotective role of histone deacetylase inhibitor Sodium Butyrate after neonatal hypoxia-ischemia. J Neuroinflammation. 2017;14(1):34.

Sypecka J, Ziemka-Nalecz M, Dragun-Szymczak P, Zalewska T. A simple, xeno-free method for oligodendrocyte derivation from human neural stem cells derived from umbilical cord: engagement of gelatinases in the cell commitment and differentiation. J Tissue Eng Regen Med. 2017;11(5):1442-1455.