Dyrektorzy

• Prof. dr hab. Zygmunt Ruszczewski - 1967-1968
• Prof. dr hab. Witold Karczewski (p.o. Dyrektora) - 1969
• Prof. dr hab. Adam Kunicki - 1970-1974
• Prof. dr hab. Mirosław J. Mossakowski 1975-2001
• Prof. dr hab. Jan Albrecht (p.o. Dyrektora) 2001-2002
• Prof. dr hab. Zbigniew Czernicki 2002-2010
• Prof. dr hab. Andrzej W. Lipkowski 2010-2014
• Prof. dr hab. Andrzej Ziemba (p.o. Dyrektora) 2014-2015
• Prof. dr hab. Maria Barcikowska-Kotowicz 2015-2019
• Prof. dr hab. Leonora Bużańska od 2019

Historia Instytutu

Początki naszego Instytutu sięgają końca lat pięćdziesiątych XXw. W tym czasie, w strukturze Polskiej Akademii Nauk, utworzonej we wczesnych latach powojennych (1951) po likwidacji Polskiej Akademii Umiejętności, wyodrębniono Wydział Nauk Medycznych (1957). W ramach tego Wydziału znalazło się sześć placówek naukowych, wywodzących się z uczelni wyższych, głównie z Akademii Medycznej w Warszawie. Zakład Patomorfologii istniejący od roku 1954 (od 1959r. nazwany Zakładem Patologii Doświadczalnej) związany był z osobą prof. Ludwika Paszkiewicza, wybitnego patomorfologa, nestora polskiej anatomii patologicznej. Była to najliczniejsza grupa naukowa, a osoba Profesora stanowiła o randze zakładu. Kolejną placówką był Zakład Histopatologii Układu Nerwowego, kierowany przez wybitnych neurologów, prof. Adama Opalskiego, a następnie prof. Ewę Osetowską, przemianowany później na Zakład Neuropatologii. W 1956r. włączono do PAN Zakład Chirurgii Doświadczalnej (należący uprzednio  - od roku 1946 - do Akademii Medycznej), kierowany od tej chwili przez znakomitego chirurga – klinicystę i eksperymentatora - prof. Jana Nielubowicza.  Zaklad Neurochirurgii prof. Lucjana Stępnia , jednego z pionierów neurochirurgii w Polsce, wywodził się Oddziału Neurochirurgii Instytutu Psychoneurologicznego i wniósł do PAN bazę kliniczną dla badań fizjologicznych. Zakład Fizjologii, zorganizowany i prowadzony przez wieloletniego Rektora Uniwersytetu Warszawskiego i pierwszego Rektora Akademii Medycznej prof. Franciszka  Czubalskiego, a następnie prof. Włodzimierza Missiuro, pioniera fizjologii wysiłku fizycznego i sportu, od roku 1963 uzyskał nazwę Zakładu Fizjologii Pracy. Ostatnią placówką powstałą w tym okresie był Zakład Higieny Psychicznej i Psychiatrii Dziecięcej, utworzony dla psychologa i psychiatry, propagatora zdrowia i higieny psychicznej prof. Kazimierza Dąbrowskiego.

Powyższe zakłady, prowadzące badania o wielowątkowej tematyce, stanowiły trzon Centrum Medycyny Doświadczalnej i Klinicznej PAN, instytucji powołanej w dniu 1 lipca 1967r. uchwałą Prezydium Polskiej Akademii Nauk dla ułatwienia zarządzania placówkami Wydziału Nauk Medycznych. Jak wykazała przyszłość, był to faktyczny początek działalności naszego Instytutu , jako zintegrowanej wewnętrznie placówki badawczej, ukierunkowanej na wspólne cele i wspólną koncepcję rozwojową.

W początkowym okresie istnienia Centrum, zatrudnionych w nim było łącznie nieco ponad 120 pracowników naukowych, naukowo-technicznych i administracyjnych. Pierwszym Dyrektorem został prof. Zygmunt Ruszczewski (po odejściu na emeryturę prof. Ludwika Paszkiewicza kierownika Zakładu Patologii Doświadczalnej PAN). Struktura organizacyjna Centrum obejmowała następujące jednostki: 1/Zakład Neurofizjologii (kierownik doc. Witold A. Karczewski) , tematyka badań - nerwowa regulacja procesów oddychania; 2/Pracownia Fizjologii Krążenia , początkowo w ramach Zakładu Neurofizjologii (prof. Zbigniew Semerau-Siemianowski) , tematyka - katecholaminy i ich rola w krążeniu wieńcowym, wkrótce jednostka samodzielna (kierownik doc. J. Staszewska – Barczak, następnie prof. Krystyna Cedro-Ceremużyńska), tematyka – humoralne i metaboliczne skutki niedokrwienia mięśnia serca; 3/Zakład Neuropatologii (kierownik doc. Mirosław J. Mossakowski) - patofizjologia i patomorfologia niedokrwienia mózgu – oraz związane z Zakładem Pracownie: Neuropatologii Rozwojowej (kierownik doc. M. Dąmbska ) - okołoporodowe patologie mózgu i Pracownia Neuropatologii Porównawczej (kierownik prof. Ewa Osetowska) - spontaniczne choroby układu nerwowego u zwierząt ; 4/Zakład Neurochemii (kierownik dr Andrzej Gromek)  - zaburzenia metabolizmu mózgu w hipoksji i anoksji; 5/ Zakład Fizjologii Pracy (kierownik  doc. Stanisław Kozłowski ) - fizjologia wysiłku fizycznego; 6/Zakład Neurochirurgii (kierownik prof. Lucjan Stępień) prowadzi ł równolegle  badania doświadczalne i działalność kliniczną; 7/Zakład Chirurgii Doświadczalnej (kierownik prof. Jan Nielubowicz) - problematyka przeszczepiania narządów, badania i leczenie chorób układu limfatycznego); 8/Pracownia Mikroskopii Elektronowej (kierownik doc. Jerzy Borowicz) - patologia układu podwzgórzowo-przysadkowego); 9/Zakład Higieny Psychicznej (kierownik prof. Kazimierz Dąbrowski) - higiena psychiczna w pracy i w szkole. Warunki lokalowe poszczególnych jednostek były trudne, a funkcjonowanie Centrum, jako całości dodatkowo utrudnione przez rozproszenie terytorialne; placówki mieściły się w kilku miejscach na terenie Warszawy i okolic.

Z biegiem czasu następowały zmiany struktury Centrum wynikające z wygaszenia aktywności jednostek niepasujących do profilu placówki. Dotyczyło to Zakładu Higieny Psychicznej, zredukowanego do niewielkiej Pracowni Psychohigieny Szkolnej, zlikwidowanej ostatecznie na przełomie lat 1980/1990. Wspomnieć także należy o Zakładzie Doświadczalnym Medipan utworzonym w połowie lat siedemdziesiątych, a rozwiązanym ostatecznie w roku 2001.

Rozwinięcie zagadnień wniesionych przez macierzyste jednostki, ukształtowanie nowej kadry naukowej i pojawienie się nowych kierunków badawczych zmieniło strukturę Centrum.W latach osiemdziesiątych placówka wzbogaciła się o Zespół Badawczo-Leczniczy Chorób Nerwowo-Mięśniowych (kierownik prof. Irena Hausmanowa-Petrusewicz) badający dziedziczne dystrofie mięśniowe, Zakład Endokrynologii (kierownik prof. Janusz Nauman) - patologia tarczycy i związaną z Zakładem Pracownię Neuropeptydów (kierownik doc. Andrzej Lipkowski) zajmującą się syntezą i badaniem peptydów opioidowych. W ramach Centrum znalazł się także Zespół Badawczo-Leczniczy Chorób Neuroimmunologicznych funkcjonujący na terenie Akademii Medycznej w Poznaniu (kierownik prof. Mieczysław Wender) oraz Zespół Badawczo-Leczniczy Molekularnej i Komórkowej Nefrologii działający na terenie Akademii Medycznej w Gdańsku (kierownik prof. Stefan Angielski). Zainteresowania badawcze Centrum rozwinęły się w tym czasie także w kierunku badań neurochemicznych i neurotoksykologicznych, co prowadziło do wyłonienia nowych jednostek naukowych w strukturze placówki.

Ze względu na liczbę pracowników i potencjał badawczy, Centrum Medycyny Doświadczalnej i Klinicznej od początku swojego istnienia odpowiadało wymaganiom stawianym instytutom. Jednak dopiero w październiku 1983r. Prezydium PAN podjęło uchwałę o przekształceniu w Instytut-Centrum Medycyny Doświadczalnej i Klinicznej PAN. Trzydziestolecie powstania naszej placówki obchodziliśmy w roku 1997 już w nowo wybudowanej siedzibie przy ulicy Adolfa Pawińskiego 5. W grudniu 2002 r. Prezydium PAN zatwierdziło zmianę nazwy na Instytut Medycyny Doświadczalnej i Klinicznej im. Mirosława Mossakowskiego PAN.

Dawna siedziba IMDiK przy ul. Dworkowej w Warszawie

Zachęcamy również do przeczytania Historii IMDiK PAN autorstwa prof. dr hab. Pawła Grieba - pdf